راه و رسم مراسم عروسی بختیاری ها چیست؟

ازدواج قومی
یکی از اولین و مهم ترین چیز هایی که در قوم بختیاری وجود دارد و باید به آن اشاره کرد این است که آن ها معمولا بین خودشان ازدواج می کنند و خیلی کم پیش می آید که یک بختیاری با یک نفر خارج از قوم خودشان ازدواج کند. البته در این قوم ازدواج ناف به ناف هم وجود دارد.
به این شکل که آن ها زمانی که یک دختر به دنیای می آمد ناف او را به اسم یک پسر که هم سن و سال یا کمی از او بزرگتر بود می بریدند تا وقتی بزرگ شدند بتوانند با هم ازدواج کنند. البته یک مدل دیگر ازدواج هم وجود دارد که به آن « گا به گا» می گویند. این ازدواج زمانی شکل می گیرد که اگر در میان خانواده ی عروس یا داماد، دختر و پسر مجرد و جوانی وجود داشت و طرفین به این وصلت تمایل داشتند آن‌ را به عقد یکدیگر در بیاورند.

خون بست
بختیاری ها علاقه ای به خشم و ظلم ندارند و شاید همین تمایل نداشتن به این اخلاقیات باعث به وجود آمدن رسم خون بست شده است. طبق این رسم اگر در بین اقوام بختیاری مشکلی پیش می آمد که به نزاع و کشته شدن یک نفر می انجامید آن ها با وساطت ریش سفید ها کوتاه می آمدند و برای این که این مشکل بزرگ تر نشود بین آن ها وصلتی شکل می گرفت که به نوعی پایانی بود بر خون و خون ریزی. در ازدواج خون بست ، یکی از اقوام نزدیک قاتل به عقد و ازدواج خانواده ی مقتول در می آید.


هدیه قبل از خواستگاری
«زون گشون» یکی از جذاب ترین رسوم بختیاری هاست. آن ها قبل از اینکه خواستگاری بروند با پدر و عروس صحبت می کنند و به او و دخترش هدیه می دهند تا آن ها به نوعی قبول کنند که برای خواستگاری به خانه ی آن ها بروند.
مرحله ی بعدی دس بوسون یا شیرینی خوران است که بی شباهت به خواستگاری نیست با این تفاوت که در این مراسم تمام طایفه ی داماد با ساز و دهل و چند راس گوسفند به سمت خانه ی پدر عروس می روند و با شلیک کردن تیرهای هوایی به آن ها می گویند که چقدر به منزل نزدیک هستند.
زمانی که داماد به خانه ی عروس رسید از آن ها پذیرایی می شود و شروع می کنند به صحبت کردن درباره ی عروس و داماد. زمانی که صحبت ها به نتیجه رسید نوبت به شیربها می رسد. شیر بهای متداول بین بختیاری ها اسب ، گاو ، قاطر ، ملک و باغ است. زمانی که حاضرین در مراسم خواستگاری به توافق رسیدند حاضران دست پدر عروس را می بوسند. به همین دلیل است که به این مراسم ، دست بوسون می گویند.

عیدی و هدیه
از زمانی که دختر به نامزدی مرد در می آید هر بار که داماد برای سرکشی به خانه ی عروس می رود باید برای او هدیه ببرد و اگر این بازدید هم زمان با عید نوروز باشد مادر و خواهر داماد یک غذای مخصوص از برنج و گوشت درست می کنند و به همراه هدایای دیگر به خانه ی عروس می برند.

یک عروسی بزرگ
بعد از اینکه مقدمات عروسی مهیا شد داماد و برادرش یا یکی از نزدیکانش نزد اقوام طایفه می روند و از آن ها هدیه می گیرند . این هدایا معمولا گوسفند و بز و ... است. بعد از آن افراد فامیل جمع می شوند و همگی همراه با ساز و دهل و هدایایی که جمع کرده اند به خانه ی پدر عروس می روند و بعد از اینکه شام شان را آنجا میل کردند نوبت به شروع مراسم سنتی می رسد.
در این مراسم برادر داماد یک تکه قند یا شاخه ی نبات برای شیرین شدن زندگی به کمر عروس می بندد و او را در حالی که چادر سفیدی به تن دارد سوار اسبی می کند یک پسر بچه روی نشسته است. پسر بچه به این نیت روی اسب سوار می شود که ثمره ی ازدواج این دو جوان حتما پسر باشد.

هدیه برای عروس خانم
در مراسم های بختیاری معمولا عروس خانم ها خیلی هدیه می گیرند. زمانی که کاروان عروس به خانه ی داماد می رسد او به خانه ی داماد نمی رود تا زمانی که پدر و مادر داماد به او هدیه بدهند و برایش قربانی کنند. زمانی که گوسفند قربانی شد عروس کفش هایش را به خون آغشته می کند و وارد خانه ی داماد می شود.
بعد از خوردن شام و پذیرایی از مهمان ها ، آن ها شروع می کنند به هدیه دادن به عروس. عروس هم به هدیه دهندگان یک هدیه ی کوچک مانند روسری و جوراب می دهد تا از این طریق از آن ها تشکر کرده باشد.

دستمال بازی
یکی از رقص های معروف بختیاری ها همین دستمال بازی است که در شب عروسی انجام می شود. در این مراسم زنان، دختران و مردان در یک دایره قرار می گیرند و دو دستمال شروع می کنند به اجرای حرکت های گروهی . آن ها با لباس های رنگی حرکات یکسانی را اجرا می کنند و این حرکات یکی از به یادماندنی ترین بخش هایی است که در عروسی ها اجرا می شود.

سوارکاری و نیزه بازی
یکی دیگر از کارهایی که بختیاری ها در مراسم های خودشان انجام می دهند سوارکاری و نیزه بازی که طرفداران زیادی دارد. این کار حسابی مهمان ها را سرگرم می کند. در نیزه بازی مردان نیزه های خودشان را در دست می گیرند و آن ها را به تخته های خیسی که سر راه گذاشته شده است می زنند. هر کس بتواند تعداد ضربه ی بیشتر به این تخته ها بزند لقب بهترین سوارکار را می گیرد و همه او را تشویق می کنند. در زمانی که این مراسم ها انجام می شود صدای ساز و دهل به گوش می رسد و هر کدام از رقص ها و بازی ها آواز و آهنگ مخصوص به خودشان را دارند.

پا گشا
اقوام بختیاری به پا گشا، پا گشون هم می گویند. در این مراسم اقوام عروس و داماد آن ها را به خانه ی خودشان دعوت می کنند و هر فرد بر اساس توانایی که دارد به آن ها هدیه می دهند و پذیرایی می کند. بعد از این مراسم است که عروس و داماد بدون خجالت کشیدن و رو دربایستی به خانه ی اقوام یکدیگر می روند و زندگی تازه ای را شروع می کنند.

اگر بختیاری هستید ، نظرتان را در مورد این مطلب برایمان بنویسید . شما امروزه چه طور جشن عروسی برگزار میکنید ؟